EENHEID Petra Verhoef
Een woord dat in Boeddhisme veel voorkomt, is 'Emptiness' of, in het Nederlands, 'Leegte'. Jemig, wat een lastig woord. Leegte? Wie wil er nou in leegte zijn? En waarom zou je in hemelsnaam zelfs streven naar Leegte. Ik zou dat in ieder geval niet willen.
Naarmate ik langer dingen doe binnen het Boeddhisme, is de term me steeds duidelijker geworden. Het gaat helemaal niet om leegte! Het gaat erom dat als je een onderwerp heel diepgaand bekijkt, je gaat ontdekken dat niets, maar dan ook helemaal niets, onafhankelijk van de dingen er omheen bestaan. En dat het dus 'leeg' is zonder de wereld rondom.
In één van de Rigpa-cursussen die ik geef, onderzoeken we dat als volgt: ga eens met je aandacht naar de nagel van je linkerwijsvinger. En bedenk dan eens of deze nagel helemaal onafhankelijk van de dingen er omheen zou kunnen bestaan. Nee, natuurlijk niet, hoor ik je denken. De nagel zit aan de vinger, aan de hand, aan de arm, er lopen bloedvaten heen, de cellen vernieuwen zich, hij groeit en wordt geknipt enzovoorts. Precies!
Zo kan je ook met alle andere dingen hetzelfde doen: jezelf, de tafel, iemands verdriet, een rivier bijvoorbeeld. Je komt dan al snel tot de ontdekking dat alles ook echt met alles verweven is (inter-dependence wordt dat genoemd).
Een woord dat ik dus veel liever gebruik dan dat rare woord 'leegte', is 'Eenheid': alles vormt een geheel met al het andere.
Als je dan mediteert en leert over eenheid, dan gebeuren er prachtige dingen. Vorige week zat ik in het bos te mediteren en voelde een soort van eenheid met de dingen om me heen ontstaan. Er vloog een libel naar me toe en ging, zonder enige angst, op mijn tas zitten. Toen ik haar uitnodigde om bij me te komen, ging ze op mijn hand zitten en steeds als ik het vroeg, vloog ze van mijn ene naar mij andere hand. Het vertrouwen was zo groot dat de libel een half uur bij me bleef, totdat ik zei dat ik weer verder ging. Toen vloog ze weg.
Dat is wat er in eenheid kan gebeuren: de mooie dingen komen naar je toe, angst wordt vervangen door puurheid en liefde. Ik koester dit prachtige moment en nodig je uit ook steeds vaker te proberen de eenheid te zien van de dingen om je heen. Zo mooi, zo zuiver, zo één.
COMPASSIE Petra Verhoef
Dertig jaar geleden was er een liedje dat “Annie, hou jij m'n tassie effe vast” heette. Over een meisje dat wil dansen en aan haar vriendin vraagt of ze haar tas wil vasthouden. Het liedje was vreselijk, maar het werd een hitje en iedereen kende het. (Hier kan je het liedje beluisteren als je echt wilt.)
Toen ik mijn eerste boeddhistische cursus volgde was Compassie een woord dat veel voorkwam. Ik had slechts een vaag idee van wat het betekende. Mijn zus en ik, die samen de cursus volgden, maakten een variant op het liedje: “Annie, hou mijn compassie effe vast”.
Een grapje, maar achteraf met meer inhoud dan we toen dachten. Want het is heel herkenbaar dat we graag compassievol zijn, maar alleen als de situatie niet te moeilijk is. Zodra we het lastig vinden worden (bijvoorbeeld als we compassie proberen te hebben voor een moordenaar of een terrorist), geven we onze compassie graag even uit handen.
In de Westerse wereld komt dit vooral door de vele misverstanden die er over het woord Compassie bestaan. Compassie is de vertaling van het Tibetaanse woord 'Nyingje', De letterlijke vertaling van het woord is 'Nobel Hart' of 'Goed Hart'. Maar zoals zo vaak in vertalingen is gezocht naar een woord dat aansluit bij de cultuur van het land. Compassie betekent Mede (com) Lijden (Passie).
En hier begint de verwarring. Een Nobel of Goed Hart hebben, is heel iets anders dan Mede Lijden. Bij Mede Lijden ga je uit je eigen positie (wie jij bent, wat jij vindt) en beweeg je naar de ander, waarbij je dan ook nog zijn of haar lijden mede dient te dragen. Tsja, geen wonder dat je dan liever je "Compassie aan Annie geeft".
Een Nobel Hart heeft een heel andere inhoud en beweging: Je kan gewoon bij jezelf blijven en vanuit je zelf (wie jij bent, wat jij vindt) proberen nobel te zijn. Nobel zijn betekent dat je probeert de ander met zachtheid te bezien.
Kortom: Compassie (of beter gezegd Nobel Hart) vraagt niets anders van je dan de ander te beschouwen zoals hij of zij is, met zijn goede en minder goede kanten. Je hoeft niet mee in de ellende van de ander en je mag het ook nog steeds niet eens zijn met datgene wat de ander doet.
Echte compassie is dus vrij. Je hoeft niets anders te doen dan proberen Nobel te zijn.